Gebrek aan zelfvertrouwen een van de laatste taboes?

We praten er niet graag over: weinig of geen zelfvertrouwen hebben. Voor je het weet heb je een stempel en slim voor je carrière is het ook niet. Een laag zelfvertrouwen lijkt niet te stroken met wat we de laatste twintig, dertig jaar hebben meegekregen: als je je best doet, en blaakt van zelfvertrouwen, kun je alles. Helaas blijkt dat in de praktijk wel eens tegen te vallen. En dat doet geen goed voor je zelfvertrouwen.  Gebrek aan zelfvertrouwen verstopt zich graag onder ander gedrag, zoals perfectionisme. Een blog over hoe lastig het is om jezelf goed te vinden, met alles wat er is. 

"In mijn coachingspraktijk kom ik dit onderwerp veel tegen en ik herken het meestal aan de volgende gedragskenmerken":

• Keihard werken
• Kijken naar wat er niet is in plaats van naar wat er wel is
• Weinig of niet stilstaan bij successen
• Hoge druk op zichzelf en anderen leggen
• Weinig werkplezier ervaren

Ik merk dat het meestal even duurt voordat ik het beestje bij de naam mag noemen: kunnen we het hebben over een laag zelfvertrouwen? Het wordt als onprettig ervaren om het te hebben over imperfectie, falen, iets niet kunnen.

Perfectionisme als geuzenaam

Mensen met een lager zelfvertrouwen kunnen doorschieten naar perfectionisme. Perfectionisme heeft zeker voordelen: het zien en voorkomen van valkuilen in een plan of taak is natuurlijk handig. 
Ik zie echter ook dat perfectionisme wel eens als een geuzenaam wordt gedragen en alleen positief vertaald wordt. Zoals ‘ik heb de controle’, ‘ambitie tonen’, ‘ik wil het gewoon heel goed doen’. Het maakt je blind voor de negatieve effecten ervan voor jezelf en je omgeving. Want leidinggevenden met een perfectionistische inslag geven meestal minder complimenten, bemoeien zich te veel en stellen te hoge eisen aan hun team. 
De nadelen voor de perfectionist zelf zijn minstens even zwaar: het gevoel hebben dat het nooit goed genoeg is, energieverlies door te veel te focussen op problemen in plaats van kansen, in een isolement raken door het stellen van hoge eisen aan zichzelf en hun omgeving. En tot slot een aanzienlijke kans op burn-out door buitensporig hard werken. 

Aan alle lezers die herkenning hebben bij deze blog zou ik willen vragen: wat brengt dat perfectionisme jou? Kun je daar eens naar kijken in alle eerlijkheid?

Pipi Langkous denkt constructief

Weinig of geen zelfvertrouwen kan op meerdere manieren ontstaan:

• Jezelf vergelijken met anderen die het bijzonder goed doen, of die het in ieder geval zo laten lijken. Jongeren in mijn praktijk hebben daar meer last van
• Je begeven tussen extreem slimme mensen en denken dat jij dom bent, nee je bent normaal
• Gepest zijn op school of een partner hebben (gehad) waar je het nooit goed bij kon doen
• Ouders die hoge eisen aan je stelden waar je niet altijd aan kon voldoen
• De lat steeds net te hoog leggen waardoor je altijd op je tenen loopt.

Een laag zelfvertrouwen schiet nog vaker de andere kant op: stilstaan, niets durven aangaan. Pipi Langkous is een symbool geworden voor zelfvertrouwen met haar beroemde citaat: “Ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk dat ik het wel kan”. Zelf denk ik bij nieuwe dingen die op mijn pad komen: ik weet het niet zeker, maar ik zie het wel. Dat zijn constructieve gedachten.

Je gedachten de baas

Het raakt me wanneer ik talentvolle mensen coach in mijn coachingspraktijk die niet voldoende vertrouwen hebben in hun eigen kunnen. Een van de stappen die we dan samen ondernemen is het toetsen van je eigen gedachten, daar vat op krijgen en omzetten naar positieve gedachten. Want de dingen die je tegen jezelf zegt, jouw onderliggende overtuigingen, daar kun je vreselijk last van hebben.
Is het waar dat je altijd een tien moet leveren? Klopt het dat je niet goed genoeg bent? Ze zullen wel denken dat ik dom ben. Maar is dat echt zo? 

Deze gedachten serieus onderzoeken, aanvullend met feedback vragen verhelderen en verlichten veel. En dat feedback vragen kan met kleine stapjes zoals: wat vond je van de eerste opzet van mijn notitie? 
Anders en positiever denken helpt vaak ook. Het voornemen bijvoorbeeld om een week lang, elke dag, alleen naar de positieve kanten te kijken. Om driemaal per dag te zeggen tegen jezelf: het hoeft niet perfect te zijn om effect te hebben.
Het vergt ontzettend veel moed om geen tien te presteren, om zaken los te laten en over te laten aan anderen. Dat brengt in eerste instantie zenuwen of angst. Ben je daar een paar keer doorheen dan openbaart zich rust en nog meer inzicht. 

Ik ben goed zoals ik ben met alles wat er is

Voelen dat je goed bent zoals je bent, met alles wat er is, leidt naar een gelukkiger leven. Want je hebt ook veel in huis. Iedereen is uniek met zijn of haar eigen talenten. 
Ik help je graag met het versterken van je zelfvertrouwen, te ontdekken wat je talenten zijn en ook samen te constateren wat minder binnen je bereik ligt. Mail me eens voor een vrijblijvend intakegesprek astrid@spanjaardtcoaching.nl.

Mijn voorgaande blog "een compliment zegt niet alles over je talent" gaat over talenten en hoe lastig dat kan zijn om te herkennen bij jezelf.  

Astrid Spanjaardt
Spanjaardt Coaching